Roomboter | Is Roomboter Gezond of Ongezond?

Roomboter is een populair zuivelproduct, dat wordt gemaakt van koemelk. Het bestaat uit melkvet, dat is gescheiden van de andere melkcomponenten. Het heeft een rijke smaak en wordt veel gebruikt om mee te koken, te bakken of om op brood te smeren. Je vraagt je zeker of roomboter gezond is.

In de afgelopen decennia is roomboter onterecht ervan beschuldigd dat het door het hoge verzadigde vetgehalte hart- en vaatziekten zou veroorzaken.

De meningen hierover, van zowel het grote publiek als van de wetenschappers, zijn zich nu langzaam aan het keren en veel mensen beschouwen roomboter tegenwoordig als gezond.

Zo ziet er roomboter uit:
is roomboter gezond

Voedingswaarde Roomboter

Omdat roomboter hoofdzakelijk uit vet bestaat, is roomboter een voedingsmiddel dat hoog is in calorieën. Eén eetlepel roomboter bevat ongeveer 101 calorieën en dat is vergelijkbaar met een middelgrote banaan.

De onderstaande tabel bevat gedetailleerde informatie over de verschillende voedingsstoffen in (100 gram) roomboter.

[divider]

Vetten in roomboter

Vetten in roomboterRoomboter bestaat uit ongeveer 80% vet en de rest is meestal water.

In principe is roomboter het vet uit melk, dat is gescheiden van het eiwit en de koolhydraten.

Roomboter is één van de meest complexe vette voedingsmiddelen en bevat maar liefst meer dan 400 verschillende vetzuren.

Het is zeer hoog in verzadigde vetzuren (ongeveer 70%) en bevat een redelijke hoeveelheid mono-onverzadigde vetzuren (ongeveer 25%).

Dubbele onverzadigde vetten zijn slechts in minimale hoeveelheden aanwezig en vormen ongeveer 2,3% van het totale vetgehalte (12).

Andere soorten vetstoffen, die in roomboter voorkomen, zijn onder andere cholesterol en fosfolipiden.

Vetten met een korte keten

Ongeveer 11% van de verzadigde vetzuren in boter zijn vetten met een korte keten (1), waarvan de meest voorkomende boterzuur is.

boterzuur is een unieke component van het melkvet van herkauwers zoals runderen, schapen en geiten.

Van butyraat, dat een soort boterzuur is, is aangetoond dat het de ontsteking in het spijsverteringstelsel vermindert en dat het kan worden gebruikt als behandeling voor de ziekte van Crohn (3).

Transvetten van herkauwers

In tegenstelling tot transvetten in andere bewerkte voedingsmiddelen worden transvetten van herkauwers als gezond beschouwd.

Roomboter is de rijkste voedingsbron van zuiveltransvetzuren ook wel transvetten van herkauwers genoemd en de meest voorkomende daarvan zijn vacceenzuur en geconjugeerd linolzuur of CLA (4).

CLA is een familie van transvetten, waarvan is aangetoond dat ze diverse voordelen voor de gezondheid kunnen bieden (5). Dit is een reden waarom roomboter gezond is!

Onderzoeken met dieren en menselijke cellen hebben aangetoond dat CLA je kan beschermen tegen bepaalde vormen van kanker (678).

CLA kan ook het gewichtsverlies bij mensen bevorderen (9) en wordt eigenlijk veel gebruikt in supplementen voor gewichtsverlies. Niet alle onderzoeken hebben dezelfde uitkomsten (10).

Daarnaast wordt het gebruik van grote hoeveelheden CLA-supplementen afgeraden omdat ze schadelijke effecten op de metabolische gezondheid zouden kunnen hebben (1112).

[divider]Conclusie: roomboter bestaat voornamelijk uit vet. De soorten vet die je in roomboter kunt vinden, zijn onder meer verzadigd vet, enkelvoudig onverzadigd vet en transvetten van herkauwers.[divider]

Vitamines en mineralen

Roomboter gezond en een rijke bron aan verscheidene vitaminen, vooral vitaminen die geassocieerd zijn met vet.

De volgende vitaminen worden in grote hoeveelheden in roomboter gevonden:

  •  Vitamine A: de meest voorkomende vitamine in roomboter is vitamine A. Een eetlepel (14g) kan ongeveer 11% van de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid bieden (2).
  •  Vitamine D: roomboter is een goede bron van vitamine D.
  •  Vitamine E: vitamine E is een krachtige antioxidant, die vaak in vet voedsel voorkomt.
  •  Vitamine B12: ook wel cobalamine genoemd, wordt alleen gevonden in dierlijke voedingsmiddelen zoals eieren, vlees en zuivelproducten.
  •  Vitamine K2: vitamine K2 is een vorm van vitamine K, ook wel menaquinon genoemd. Dit beschermt je tegen cardiovasculaire aandoeningen en osteoporose  (131415).

Roomboter draagt echter niet veel bij tot de totale dagelijkse aanbevolen inname van deze vitaminen omdat je roomboter gewoonlijk maar in kleine hoeveelheden gebruikt.

[divider]Conclusie: roomboter is rijk aan verschillende vitaminen. Dit zijn onder andere vitaminen A, D, E, B12 en K2.[divider]

Gezondheidsvoordelen Van Roomboter

Enkele jaren geleden werd roomboter, vooral door het hoge verzadigde vetgehalte, nog als ongezond beschouwd.

De publieke en wetenschappelijke opinie beweegt zich echter langzaam ten gunste van de consumptie van roomboter.

Roomboter gezond of ongezond

1. De cardiovasculaire gezondheid

roomboter goed voor het hartHart- en vaatziekten zijn in onze moderne samenleving één van de belangrijkste doodsoorzaken.

Het verband tussen verzadigde vetten en hart- en vaatziekten is jarenlang een controversieel onderwerp geweest (16171819).

Het is bekend dat een hoge inname van verzadigd vet de cholesterolgehaltes in het bloed, wat een risicofactor voor hart- en vaatziekten is, kan verhogen (20).

Het is echter niet noodzakelijkerwijs de hoeveelheid cholesterol die zorgwekkend is. Het bloedlipidenprofiel of het soort cholesterol dat je in je bloed hebt, is veel belangrijker.

De inname van verzadigde vetten kan op veel manieren het bloedlipideprofiel daadwerkelijk verbeteren:

  •  Zij verhogen de niveaus van het HDL, het ‘goede’ cholesterol, dat verband houdt met een verminderd risico op hart- en vaatziekten (2122).
  •  Zij kunnen ook de niveaus van het LDL-cholesterol een beetje verhogen en ze zetten ze om in grote LDL-deeltjes, die niet in verband worden gebracht met hart- en vaatziekten (2324).

Veel onderzoeken zijn er niet in geslaagd om een verband te vinden tussen de inname van verzadigde vetten en het ontwikkelen van hart- en vaatziekten (162526).

Hetzelfde geldt ook voor volvette zuivelproducten zoals roomboter. Onderzoeken hebben aangetoond dat vette zuivelproducten het risico op het krijgen van hart- en vaatziekten niet verhoogt (18).

Eigenlijk hebben veel onderzoeken juist uitgewezen dat de inname van vette zuivelproducten juist gunstig kan zijn voor de cardiovasculaire gezondheid (272829). Daarom kan roomboter gezond zijn!

De meeste van deze onderzoeken gebruikten ‘normale’ hoeveelheden. Het is mogelijk dat het verbruik van grote hoeveelheden (bijv. het toevoegen van roomboter aan je koffie) problematisch kan zijn.

[divider]Conclusie: als een rijke bron van verzadigd vet is roomboter ten onrechte beschuldigd van het verhogen van het risico op het krijgen van hart- en vaatziekten. Eigenlijk is er zelfs bewijsmateriaal dat het tegendeel bewijst.[divider]

2. Zwaarlijvigheid (obesitas)

roomboter overgewicht afvallen obeseVeel mensen geloven dat je dik wordt van roomboter omdat het hoog in vet en calorieën is.

Dit lijkt echter niet waar te zijn wanneer je roomboter in normale hoeveelheden en als onderdeel van een gezond dieet gebruikt. Uit een overzicht van het bewijs uit verschillende onderzoeken bleek dat vette zuivelproducten (zoals roomboter) juist in verband zijn gebracht met een lager risico op het krijgen van obesitas (30).

Dat gezegd hebbende, is roomboter toch een voedingsmiddel dat niet in grote hoeveelheden moet worden gebruikt.

Het is bijna zuiver vet en mag dus alleen worden gebruikt als een middel om voedsel in te bereiden of als een onderdeel van recepten om maaltijden te verrijken.

Met andere woorden, roomboter moet bij een maaltijd worden gegeten en dus niet als een maaltijd. Op deze manier kan het eten van roomboter gezond blijven!

[divider]Conclusie: hoewel roomboter een hoog vetgehalte heeft, lijkt het niet gewichtstoename te bevorderen, mits dit in normale hoeveelheden en als onderdeel van een gezond dieet wordt gegeten.[divider]

Overige Gezondheidsvoordelen Van Roomboter

3. Roomboter Gezond (Krachtige antioxidant)

Natuurlijke boter bevat hoge niveaus van caroteen wat een essentiële voedingsstof voor mensen is maar die niet door het lichaam zelf wordt aangemaakt. Caroteen draagt op twee manieren bij aan de menselijke gezondheid ofwel door het omzetten in antioxidanten ofwel in vitamine A. Wat de anitioxidanten betreft wordt ongeveer 60% van de caroteen die je binnenkrijgt door het lichaam omgezet in deze ziektebestrijdende verbindingen in het lichaam.

Deze antioxidanten zijn anti-infectieus en kunnen een boost aan je immuunsysteem geven. Aangezien vitamine A in vet oplosbaar is, kan het ook nuttig zijn voor die delen van het lichaam met vetoplosbare membranen zoals de huid, de ogen, de mond, de keel, evenals de urine- en spijsverteringskanalen. Daar kan het de aanmaak van nieuwe cellen en het herstel van cellen bevorderen en deze beschermen tegen kwetsbaarheid voor infectieuze stoffen.

Bovendien verhoogt vitamine A door de productie van lymfocyten het immuunsysteem door de defensieve cellen van het immuunsysteem te stimuleren, die je tegen virussen en diverse andere ziekten beschermen. Hoge niveaus van vitamine A kunnen je weerstand tegen ademhalingsinfecties verbeteren maar bijvoorbeeld ook tegen auto-immuunziekten zoals AIDS. Dit betekent dat boter gezond is!

4. Ooggezondheid

Bètacaroteen, dat in een hoog niveau in boter voorkomt, staat al lang bekend als een booster voor de ooggezondheid. Het draagt bij tot de bescherming van de ogen, evenals bij het stimuleren van extra cellulaire groei, het vertragen van het ontstaan van cataracten en het verminderen van de kans op maculaire degeneratie. Het vermindert ook het risico op het ontwikkelen van angina pectoris en andere ooggerelateerde aandoeningen.

5. Intestinale aandoeningen

Boter gezondOnder de vele componenten van boter bevat het ook glycospingolipiden. Dit bijzondere type vetzuur kan je lichaam door bij te dragen aan de groei van slijmlagen langs het membraan en het moeilijker te maken voor bacteriële infecties om zich te binden aan functionerende receptoren beschermen tegen een aantal maag- en darmproblemen. Boter heeft omdat het gemaakt is van een dierlijk product een hoog niveau van glycosphinglolipiden, dus het toevoegen van boter aan jouw dieet kan de afweer in je maag- en spijsverteringskanalen verhogen.

6. Voedingsabsorptie

Alsof al deze voordelen niet goed genoeg zijn, geeft boter ons ook Activator X, een mysterieuze vitamine en katalysator die bij dieren met specifieke diëten, zoals grazende koeien voorkomt. Het heeft een geweldig vermogen om de efficiëntie van het lichaam te verhogen bij het innemen van voedingsstoffen uit voedingsbronnen, waardoor het meeste gehaald kan worden uit elke voedingsstof die door onze systemen gaat. Weer zo’n geweldig voordeel van boter!

[divider]

Bijwerkingen En Individuele Zorgen

Mits het in normale hoeveelheden wordt gegeten, heeft roomboter geen nadelige gevolgen voor de gezondheid.

Het eten van grote hoeveelheden roomboter kan leiden tot een gewichtstoename en de hierbij behorende gezondheidsproblemen en dit is helemaal het geval als de rest van het dieet ook vooral uit vette voedingsmiddelen bestaat.

1. Melkallergie

Hoewel roomboter zeer laag is in eiwitten, bevat het toch nog genoeg van de allergene weiproteïnen om reacties te kunnen veroorzaken.

Daarom moeten mensen met een melkallergie voorzichtig zijn met het eten van roomboter of dit helemaal vermijden.

2. Lactose intolerantie

Roomboter bevat alleen sporen van lactose, dus indien het gematigd wordt gebruikt, moet het voor de meeste lactose-intolerante mensen gewoon veilig zijn.

Gekweekte roomboter (gemaakt van gefermenteerde melk) en geklaarde roomboter bevatten minder lactose en zijn dus nog beter voor mensen met een lactose-intolerantie.

[divider]Conclusie: roomboter is over het algemeen gezond, maar kan als het in te grote hoeveelheden wordt gegeten wel bijdragen aan gewichtstoename. Roomboter is laag in lactose, dus gematigde hoeveelheden moeten veilig zijn voor de meeste mensen met een lactose-intolerantie.[divider]

Gras-gevoed Versus Graan-gevoed

Het voedsel dat melkkoeien krijgen, kan een aanzienlijke invloed hebben op de voedingswaarde van de melk en de andere zuivelproducten.

Gras-gevoede boter is gemaakt van de melk van koeien, die in de weide staan en vooral vers gras eten.

In de VS zijn gras-gevoede zuivelproducten zeldzaam. De meeste zuivelkoeien worden hoofdzakelijk gevoed met commerciële voeding in de vorm van korrels gemaakt van granen (31).

In veel andere landen, zoals Ierland en Nieuw-Zeeland, vind je vooral tijdens de zomermaanden veel meer gras-gevoede zuivelproducten.

Gras-gevoede boter is in veel voedingsstoffen hoger dan boter van koeien, die geconserveerde gras- of korrelvoeding op basis van granen krijgen (32).

Een hoger percentage van vers gras in het dieet van een koe verhoogt ook de hoeveelheid gezonde vetten, zoals omega-3 vetzuren en geconjugeerd linolzuur in de zuivelproducten (3233343536).

Daarnaast is de aanwezigheid van in vet oplosbare vitaminen en antioxidanten, zoals carotenoïden en tocoferolen, ook aanzienlijk hoger in gras-gevoede zuivelproducten (3738).

Simpelweg, boter van gras-gevoede koeien is een veel gezondere keuze.

[divider]Conclusie: roomboter van gras-gevoede koeien is in veel voedingsstoffen hoger dan roomboter van koeien die korrelvoer, gemaakt van granen, krijgen.[divider]

De productie van roomboter

De eerste stap bij de bereiding van roomboter omvat het scheiden van de room van de melk.

Vroeger liet men de melk gewoon staan totdat de room naar het oppervlak dreef, zodat het kon worden afgeroomd.

Dit proces ontstaat omdat vet lichter is dan de andere melkcomponenten.

Tegenwoordig gebeurt dit met een efficiëntere methode, ook wel centrifugatie genaamd.

In de volgende stap wordt er roomboter vervaardigd van de room in een proces dat karnen wordt genoemd.

Karnen houdt in, dat de room net zolang wordt geschud, totdat het melkvet (de roomboter) bij elkaar komt en zich scheidt van het vloeibare gedeelte (de karnemelk).

Wanneer de karnemelk wordt afgegoten, wordt de roomboter verder gekarnd totdat het klaar is om te worden verpakt.

[divider]

Samenvatting

Roomboter is een melkproduct, dat van het melkvet wordt gemaakt.

Het bestaat voornamelijk uit vet, maar is ook een rijke bron van veel vitaminen zoals vitaminen A, E, D en K2.

Roomboter is echter bijna puur vet en is niet bijzonder voedzaam. Ook is het door de hoge hoeveelheid calorieën beter om er niet te veel van te eten.

Vanwege het hoge verzadigde vetgehalte is het beschuldigd van het verhogen van het risico op overgewicht en het ontwikkelen van hartziekten.

Verschillende onderzoeken hebben echter het tegendeel bewezen. Een matige inname van roomboter kan eigenlijk voor een aantal gezondheidsvoordelen zorgen.

De conclusie is dus eigenlijk dat roomboter gezond kan zijn, maar dat overdreven consumptie moet worden vermeden.

Ook interessant om te lezen:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *