Jicht (reumatische aandoening)

Wat is jicht?

Jicht is een reumatische aandoening die door urinezuur stofwisselingsstoornis ontstaat. Er wordt te weinig urinezuur via urine uit het lichaam uitgescheden, er kan sprake zijn van te veel aanmaak van urinezuur of combinatie van beiden. Hierdoor kan urinezuur in het lichaam zich ophopen. Door te veel urinezuur in het lichaam ontstaan kristallen, wat in gewrichten en andere weefsels neerslaan. Dit veroorzaakt ontstekingen in gewrichten, wat jicht wordt genoemd. De lichaamseiwitten worden afgebroken tot purines. Daarnaast krijgen we purines ook via voeding binnen. Purines worden bij de mensen tot urinezuur afgebroken.

Wat zijn de oorzaken van verstoring in urinezuurstofwisseling?

Er spelen verschillende factoren een rol bij het ontstaan van deze verstoring.

• Verhoogde productie van urinezuur kan ontstaan door: verhoogde celafbraak door tumoren, overgewicht, snel afvallen, psoriasis, chronisch alcoholgebruik, gebruik van purinerijke voeding
• Verminderde uitscheiding van urinezuur door de nieren kan ontstaan door: bepaalde nierziekten, gebruik van bepaalde medicatie zoals diuretica, ziektebeelden zoals dehydratie en hypothyreoïdie, alcohol.

Symptomen van jicht

Bij jicht is dus het gewricht ontstoken. Hierdoor wordt het gewricht rood, warm gezwollen en pijnlijk. De pijn kan heel heftig zijn, waardoor de patiënten beperkt worden in het dagelijkse functioneren door moeite met het lopen en ’s nachts worden ze wakker van de pijn. Jicht komt vaak in grote teen voor, echter kan soms ook andere gewrichten zoals enkel, knie en pols aangedaan zijn. Soms zijn er tophi ( urinezuurskristallen) te zien. De tophi zijn harde knobbeltjes. Deze tophi komen op oorschelp, vingers, ellebogen, tenen en hak voor.

Behandeling van jicht

Behandeling van jicht is met medicijnen. Sommige medicijnen bestrijden jichtaanval, andere medicijnen worden gebruikt ter preventie van jichtaanval. Er zijn ook medicijnen die urinezuur gehalte verlagen. Geneesmiddelen die tegen ontsteking en pijn helpen tijdens een acute aanval zijn met name NSAID’s zoals diclofenac, naproxen, ibuprofen enzovoort. Daarnaast corticosteroïden en colchicine zijn effectief ter bestrijding van ontsteking in acute fase. Echter helpen deze medicijnen niet om jichtaanval te voorkomen door urinezuurkristallen afzetting bij gewrichten te voorkomen. Daarvoor wordt allopurinol voorgeschreven. Allopurinol wordt gestart als aanvalfrequentie van jicht meer dan drie keer per jaar is. Een causale relatie tussen jichtartritis en purinerijke voeding is nog onvoldoende bewezen. Vroeger kregen jichtpatiënten altijd een streng purinearm dieet, maar nu gebeurt dat niet meer.

Niet medicamenteuze aanbevelingen/adviezen

• Drink minimaal 2-3 liter per dag. Hierdoor ontstaat meer urine, waardoor het urinezuur sneller wordt verwijderd.
• Drink niet veel alcohol. Alcohol bevordert de stijging van het urinezuurgehalte in het bloed.
• Mensen met overgewicht moeten proberen om af te vallen. Gewichtsverlies helpt om de urinezuuruitscheiding via de urine te verhogen. Echter bij snel afvallen, stijgt juist het urinezuurgehalte in het bloed.
• Zorg voor een gezonde en gevarieerde voedingspatroon.
• Volg pas een purinearme dieet als de arts dat adviseert, omdat het volgen van purinearme dieet niet praktisch is. Alleen bij patiënten met comorbiditeit zoals bij patiënten met ernstige nierinsufficiënte of bij intolerantie voor farmacologische therapie kan purinearme dieet gevolgd worden.
• Als de arts adviseert om purinearme dieet te volgen, wordt het dan aanbevolen om de inname van rood vlees, vis, kip met vel, orgaanvlees (leven en zwezerik, nier, hart en hersenen), gistrijke producten en vette maaltijden te verminderen. Daarnaast frequente consumptie van suiker en voedingsmiddelen of zoete dranken die fructose bevatten wordt afgeraden.
• Het gebruik van kersen of kersensap bij patiënten met recidiverende jichtaanvallen wordt aanbevolen. In een onderzoek is aangetoond dat het gebruik van kersen of kersensap het risico op recidiverende jichtaanvallen voor 35% kan verminderen.

Referenties:

www.uptodate.com

www.voedingscentrum.nl

www.nhg.nl